Жетіқарақшы, Темірқазық, Айдаһар және Кассиопея: Шоқжұлдызды тап. Балаларға арналған астрономия | үркер жұлдызы

Сүмбіле туралы не білеміз

Сүмбіле жайында не білеміз

Жетіқарақшы, Темірқазық, Айдаһар және Кассиопея: Шоқжұлдызды тап. Балаларға арналған астрономия

Біз бүгін Қазақстан аспанында жыл бойы көрінетін төрт солтүстік шоқжұлдызбен танысамыз.

Алдымен бәрімізге таныс Жетіқарақшының үлкен ожауын тауып алайық. Жарық жеті жұлдыздан тұратын бұл астеризм Үлкен Аю шоқжұлдызы құрамында. Ол көктемде дәл төбеден көрінеді.

Ожаудың шеткі екі жұлдызы Мерак пен Дубхені қосатын кесіндіні бес есе созсақ, Темірқазықты табамыз. Кіші Аю шоқжұлдызының ең жарық жұлдызы Темірқазық – Кішіқарақшының, немесе кіші ожаудың сабының ұшы.

Темірқазық дәл Солтүстік полюс үстінде тұрғандықтан, аспанға қағып қойған қазықтай, орнынан жылжымайды. Ал аспандағы барлық басқа жұлдыздар, кіші ожаудың шеткі жұлдыздары Ақбозат пен Көкбозат секілді, оны айналумен болады. Темірқазық әрқашан солтүстікке нұсқайтындықтан, Солтүстік жұлдыз, немесе Поляр жұлдызы деп те аталады.

Үлкен және кіші ожаулардың арасында Айдаһар шоқжұлдызы созылып жатыр. Қисық ромбқа ұқсас Айдаһардың басы Вега мен Кішіқарақшының ортасында.

Көру қабілеті жақсы адамдар Жетіқарақшының сабындағы екінші жұлдыз – Мицардың қасынан әлсіз жұлдыз Алькорды байқай алады. Мицар мен Темірқазықты қосатын сызықты екі есе созсақ, W әрпіне ұқсас астеризмді көреміз. Бұл – Кассиопея шоқжұлдызы.

Қазақ халқында Жетіқарақшы мен Темірқазыққа қатысты екі ертегі бар.

Біріншісі: Тәңірі өз аттарын Темірқазыққа байлайды. Темірқазықтың қасындағы қос жарық жұлдыз — сол Ақбозат пен Көкбозат. Темірқазыққа арқандалған тұлпарларды ұрлау үшін жеті қарақшы жылқыны торуылдап, жайылған жылқының соңынан қуалап баспалап айналып жүреді. Бірақ әр күні таң атып кетіп, олар қапы қалып отырады.

Екіншісі: Осыдан көп заман бұрын аспан әлемінде ағайынды жеті жігіт өмір сүріпті.Өздерінің ауызбіршілігі мықты, күшті, сотқарлықпен аты шығып жүріпті. Күндердің күнінде ағайындылардың бірі Үркер шоқжұлдызының Үлпілдек атты сұлу қызына ғашық болып, ұрлап кетіпті. Сол әрекетінен кейін оларды басқалар Жетіқарақшы атап кетіпті. Қыздарын қарақшылардан құтқарып алу үшін Үркерліктер әлі де Жетіқарақшыны қуып жүр екен дейді, жақындап қалғанда ылғи да таң атып қала береді екен. Қуып жеткенде олардың қырғын соғысынан ақырзаман болады дейді, аңыз. Ең жарқырап тұрғаны қарақшылардың бастығы, жанында көмескіленіп тұрғаны сол Үлпілдек ару екен. Шын мәнінде зер салып байқап қарасақ, Жетіқарақшының сабы жағынан қарасыңыз екінші жұлдыздың түбінен әлсіз жарықты жұлдызды көресіз. Одан соң аспан әлемінің екеуі екі қарама қарсы тұсынан туса да таң бозарғанда бірбіріне өте жақындап қалады.

Дереккөз: https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%82%D1%96%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%9B%D1%88%D1%8B

Image Credit: DSS Consortium, SDSS, NASA/ESA, InTheSky.org.
Music: Gunnar Olsen – Pump

Дайындаған “Физика және Ғарыш” арнасы, 2019
Мәтінді оқыған Арайлым Ержанқызы
Интро: Нұрмұхаммет Тұрмахан

“Шоқжұлдызды тап” айдарындағы видеолар
Арыстан туралы аңыз: https://youtu.be/J3uz_PA7ajA
Сарышаян туралы аңыз: https://youtu.be/ODDa2Rzjg
Орион туралы аңыз: https://youtu.be/d5QmDM9A2o8
Кассиопея туралы аңыз: https://youtu.be/qIs0CM8lbBo
Торпақ туралы аңыз: https://youtu.be/GLeKl4rCA2g
Орион шоқжұлдызы көмегімен жарық жұлдыздарды табу: https://youtu.be/RFTmqlKKhy8
Жетіқарақшы, Темірқазық, Айдаһар және Кассиопея: https://youtu.be/Wh5GhkHxPy0

НАСА астрономиялық шолуы. Наурыз 2020 ¦ Таңғы планеталар. Сүмбіле. Шолпан, Ай мен Үркер

2020 жылғы наурыздағы басты астрономиялық оқиғалар. Бұл айда, ерте тұратындар таңғы аспандағы Марс, Юпитер және Сатурнның топтасуын тамашалай алады. Сондайақ, аспандағы ең жарық жұлдыз Сүмбілеге көз тігіңіз, және 28 наурыздың кешінде күнбатыстағы керемет үштікті бақылаңыз.

Шолудың бұл санында қозғалған тақырыптар жайлы толық ақпарат, сондайақ бейнеден алынған кескіндер мына жерде: https://solarsystem.nasa.gov/whatsupskywatchingtipsfromnasa/

Credit: NASAJPL/Caltech
Қазақшалаған «Физика және Ғарыш» арнасы
Мәтінді оқыған Назгүл Тулебай

Zhanym (Edit)

Provided to YouTube by Believe SAS

Zhanym (Edit) · Urker

25

℗ EXO Music

Released on: 20181201

Author: Aidos Sagat
Composer: I.Saparbai

Autogenerated by YouTube.

АЛЛА ТАҒАЛА ҚҰРАНДА АТЫН АТАҒАН ЖАЛҒЫЗ ЖҰЛДЫЗ | HD BY FIRDAUS MEDIA

ҚҰРАННЫҢ АШЫЛЫП ЖАТҚАН МУҒЖИЗАЛАРЫ КӨП. ОЛАРДЫҢ ТАҢЫРҚАТАТЫН ТҰСЫ ДА АСПАН ӘЛЕМІН ЗЕРТТЕУШІ ҒАЛЫМДАР МЕН АСТРОНОМДАРДЫҢ ҒЫЛЫМИ ЖАҢАЛЫҚТАРЫ ҚҰРАННЫҢ АЯТТАРЫМЕН ДӘЛМЕ ДӘЛ КЕЛУІ. ОСЫНДАЙ ПАЙДАЛЫ ДА ҚЫЗЫҚТЫ ВИДЕОЛАРДЫ ЖІБЕРІП АЛМАС ҮШІН АРНАМЫЗҒА ЖАЗЫЛЫҢЫЗ. Мателиалды дайындаған : Дана Талғатқызы. Islam.kz сайтынан алынды.

Аспандағы жұлдыздар неге ағады

Үркер тобы Сәулемай

Арақты қойдыратын құпия ем: http://satipalu.ru/zk44

Толығырақ сайтқа өтіп оқып шығыңыз.

Үркер Жұпар Садақбай

================================================
Маңғыстау телеарнасы / MAŃǴYSTAÝ телеарнасы / Мангыстау телеарнасы / MANGYSTAU TV / Mangystau telearnasi

================================================
Ресми сайт: http://mangystautv.kz/kz
Фэйсбук: https://www.facebook.com/mangystaukz/
Вконтакте: https://vk.com/mangystautv
Твиттер: https://twitter.com/mangystautv
Инстаграм: https://www.instagram.com/mangystautv
Инстаграм: https://www.instagram.com/kaspi_aqparat
Телеграм: https://telegram.me/mangystautvkz
Почта: [email protected]
Телефон редакции: 8(7292) 605656, 8(7292) 605353

================================================

QAZAQSTAN TV мобильді қосымшаны жүктеп алыңыз:
AppStore https://itunes.apple.com/kz/app/qazaqstantv/id1332605258?mt=8
Google Play https://play.google.com/store/apps/details?id=biz.galamat.qazaqstannews

================================================

МаңғыстауАрнасы mangystautv Үркер

Жұлдыздар туралы не білеміз???

"Үркер 2019" сыйлығы туралы

© «TAŃSHOLPAN» ақпараттысазды бағдарламасы. Барлық құқықтары қорғалған Әр таң сайын «QAZAQSTAN» Ұлттық арнасының шымылдығын ашатын «TAŃSHOLPAN» ақпараттысазды бағдарламасы жаңа маусымын бастады. Үш сағат бойы тікелей эфирде сан алуан тақырыпты қамтып, ұланғайыр қазақ даласының түкпіртүкпіріне ән мен жырдан шашу шашады. Әсерлі әңгіме, әуезді ән, қызықты дерек, танымдық сюжет, әлемдік ақпарат, жағымды жаңалық мұның бәрі «TAŃSHOLPANDA».

http://kaztrk.kz/ru

Біз әлеуметтік желілердеміз:

https://www.facebook.com/tankaz.kz

https://www.instagram.com/tansholpan_tv